بررسی ارتباط شاخص انسولینی و بار انسولینی رژیم غذایی با میزان متابولیسم در حالت استراحت در زنان دارای اضافه وزن و چاقی

امروزه استفاده از شاخص‌های مختلف تغذیه­ای جهت بررسی ارتباط وضعیت رژیمی با بیماری‌های مختلف مورد توجه می‌باشد. طی مطالعات دیده شده است که شاخص و بار انسولینی با برخی بیماری‌های مزمن ارتباط دارد؛ با وجود این تاکنون هیچ مطالعه ­ای به بررسی ارتباط بین شاخص‌های موردنظر با میزان متابولیسم در حالت استراحت (RMR) نپرداخته است. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین شاخص و بار انسولینی رژیم غذایی با میزان متابولیسم در RMR در زنان دارای اضافه وزن و چاقی صورت گرفته است.

شیوع چاقی به تدریج درتمام نقاط جهان افزایش یافته وبه نگرانی بهداشت عمومی تبدیل شده است. به­ طورکلی، وقوع چندین عامل متفاوت از جمله ژنتیک،شیوه ­ی زندگی،الگوهای رژیم غذایی ناسالم و عدم فعالیت فیزیکی در بروزچاقی موثر می‌باشد. از بین آنها، عدم ­تعادل در متابولیسم انرژی و توازن مثبت انرژی که معمولاًناشی ازمصرف زیادموادغذایی است،عامل اساسی افزایش وزن محسوب می‌شود و در نتیجه عوامل فیزیولوژیکی، متابولیکی و محیطی مختلف که دریافت و مصرف انرژی را کنترل می‌کنند، می‌توانند در پیشگیری از چاقی موثر واقع شوند. در این میان میزان متابولیسم در حال استراحت (RMR)، به ­عنوان اصلی­ترین بخش انرژی مصرفی روزانه، یکی از تاثیرگذارترین عوامل موثر محسوب می‌شود.

 علاوه بر این، سایر مطالعات حاکی از تفاوت­های بین شخصی در میزان متابولیسم استراحت افراد هستند فارغ از سن، جنس و نژاد آنها، که ممکن است به عوامل رژیمی نسبت داده شود. همچنین نشان داده شده است که رژیم غذایی و رفتارهای تغذیه ­ای افراد نقش بسیار موثری بر میزان متابولیسم استراحت آنها داشته است. اگرچه تاکنون، نتایح متناقضی از مطالعات موجود در زمینه ­ی ارتباط بین عوامل تغذیه ­ای و میزان متابولیسم استراحت حاصل گردیده است. به ­عنوان مثال، رژیم غذایی پر پروتئین، میزان متابولیسم استراحت را در افراد مبتلا به چاقی افزایش می‌دهد.به­ طورکلی چاقی با مقاومت به انسولین  ارتباط دارد.

مطالعه ­ی حاضر اولین مطالعه ­ای است در سطح جهان که ارتباط بین شاخص و بار انسولینی رژیم غذایی و متابولیسم در حال استراحت (RMR) را بررسی کرده است. بر اساس برآوردهای جهانی، اختلالات متابولیکی از جمله اختلال در میزان متابولیسم در حال استراحت و عواقب آن از جمله چاقی، در حال حاضر یکی از مهم­ترین بیماری‌های متابولیک در سراسر جهان محسوب می‌شود.

طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) شیوع این اختلالات به­ صورت چشمگیری در حال افزایش است و با کیفیت زندگی و پیامدهای اجتماعی ارتباط محسوسی دارد. در میان عوامل محیطی که بر خطر بیماری­ها تاثیر می­گذارند، رژیم غذایی مهم­ترین عامل بالقوه است. اگرچه مطالعه­ ی مورد نظر، اولین مطالعه ­ای است در سطح جهان که ارتباط بین شاخص و بار انسولینی رژیم غذایی و متابولیسم در حال استراحت (RMR) را بررسی نموده، اما برخلاف آنچه که حاصل گردیده است، در مطالعات قبلی عمدتاً ارتباط مستقیم و معناداری بین این شاخص‌های  غذایی و بیماری‌های مزمن از جمله چاقی و عوارض آن، و انواع سرطان‌ها مشاهده شده است. همچنین، رابطه­ ی معکوس بین شاخص انسولینی رژیم غذایی و متابولیسم در حال استراحت (RMR) ممکن است با چندین مکانیسم احتمالی قابل توضیح باشد؛ اما مکانیسم دقیق ارتباط­ دهنده انسولین و متابولیسم در حال استراحت (RMR) هنوز به ­طور دقیق شناخته شده نیست. علاوه بر این، مطالعات قبلی نشان داده­اند که دریافت موادغذایی با شاخص انسولینی بالا سبب افزایش سرعت هضم، جذب و انتقال گلوکز می­ شوند که این خود منجر به افت سریعتر قندخون و کاهش حس سیری شده و با افزایش دریافت کالری همراه خواهد بود.

نتایج این پژوهش بیانگر آن است که هیچ ارتباط معکوس معنی­ داری بین شاخص انسولینی رژیم غذایی و بار انسولینی رژیم غذایی با متابولیسم در حال استراحت (RMR) در میان زنان دیده نشد. 

حسین حسنی

برگرفته از مجله پیاورد سلامت